In midden-Portugal, vlakbij de Spaanse grens liggen piepkleine gemoedelijke dorpjes. Je kunt er fietsen van bikotel naar bikotel, verwenadresjes met stip waar fietsers onthaald worden met een zwembad, erwtensoep of zelfs een schaatsbaan.

Quiet roads, good food

De trein vanaf vliegveld Lissabon naar Castelo Branco volgt de rivier de Taag, dwars door Midden-Portugal richting Spanje. Borstelig begroeide heuvels flitsen voorbij, dorpjes met rode dakpannen, sinaasappelbomen, bloeiende cactussen. Na drie uur stapen we uit in Castelo Branco waar Juan van A2Z-Adventures ons opwacht. A2Z-Adventures organiseert fiets- en wandelreizen in Portugal en daarbuiten. De club werd ingeschakeld voor het Bikotels-project: gps-fietsroutes van hotel naar hotel met bij aankomst een voedzame maaltijd, stalling voor de fiets en een heerlijk bed om in bij te komen. ‘Quiet roads, good bikerfood, very friendly people’, zo vat Juan het project samen. Op het rondje Naturtejo Geopark fiets je zo’n 35 middelzware kilometers per dag, zodat je zeeën van tijd hebt voor een wandeling toe of een siësta tussendoor.

Tussen steeneik en eucalyptus

Het waait, zon en wolken wisselen elkaar af. De kleuren van het land zijn aarderood en olijfgroen, de geuren kruidig, de contouren glooiend. De bergen in de verte hebben een spierwit randje sneeuw, langs de weg geurt het naar perzik en mimosa. De route voert door uitgestrekte olijfgaarden en langs vlaktes met grillige kurkeiken. Na een steile klim en nog wat duwen sta je tussen de keurige witte huisjes van Cegonhas Novas. Nog geen eeuw geleden werd het dorp compleet van de kaart geveegd door het nabije Rosmaninhal.

Vogeltje met waaierstaart

De Taagvallei die de grens tussen Spanje en Portugal vormt is deels (50.000 ha) uitgeroepen tot natuurgebied, het Parque Natural do Tejo Internacional. Het landschap ziet eruit als een savanne. Vroeger werd er graan verbouwd, maar de boeren trokken weg en struiken overwoekerden de akkers. Op de bodem van de diepe rivierdalen groeien wilde olijven en aardbeien, hoog in de lucht zweven gieren en arenden en misschien tref je de poupa: een zwartwit vogeltje met waaierstaart, de lieveling van Dona Fernanda van Herdade da Poupa. De B&B ligt in een dal, de gewelfde vertrekken staan vol kunst, de balkons gaan bijna naadloos over in het natuurpark. Ze heeft voor ons de sterren van de hemel gekookt: erwtjessoep, spinaziepannenkoeken en toe flan met fruit.

 

Wind in de rug

Op erwtensoep is het goed fietsen, binnen no-time kijken we uit over de meseta van Spanje: een uitgestrekte vlakte waar de wind vrij spel heeft. In de verte ook Monsanto, een vulkaanvormige bult op die hoog oprijst uit het vlakke land. Met de wind in de rug dalen we af naar de Rio Erges, de grensrivier tussen Portugal en Spanje. De route vervolgt via Segura (er hangen kooitjes met parkieten buiten) naar Salvaterra do Extremo waar we overnachten in Bikotel Casa do Forno. Juan is de eigenaar van de rifugio (met zwembadje) die is gebouwd rond een oude oven van twee meter diep.. Na de erwtensoep volgt moussaka van aubergine, bonen en een dikke laag kaas. Hij heeft over de koolhydraten nagedacht, ‘Good for tired legs’, zegt hij. Juan vertelt over het Geopark Naturtejo. Het 600 miljoen jaar oude gebied vormde ooit de bodem van zeeën, en op de resten daarvan wil UNESCO zuinig zijn.

Dagje badderen?

Monfortinho ligt twintig glooiende kilometers verderop. Nu, in mei, ligt het stadje erbij als een verlaten skioord. Een lange boulevard-achtige laan – met vervallen huizen en zwerfvuil in de portalen. Daarom fietsen we door naar Monsanto, dat volgens de geruchten ‘magisch mooi’ moet zijn. Wie denkt dat de klim naar de top meevalt, staat waarschijnlijk pas op het plein van de benédenstad… ‘Arriba’ gebaart een man vanuit de schaduw op het plein, ‘verder omhóóg’. Het echte Monsanto, waar de nauwe straatjes zich in bochten om granieten huizen wringen ligt veel hoger, net onder de 758 meter hoge top. Terugschakelen, trappen, terugschakelen, lopen, duwen, hijgen. Monsanto is inderdaad magisch mooi. Langs de weg staan spookachtige olijfbomen en liggen reusachtige afgeronde stenen. In de diepte baden dorpen in het zachte middaglicht.

Geen dorp als Monsanto

Albergo Lucitano ligt helemaal bovenin het dorp. De herberg heeft een piepklein terras met uitzicht totaan de Serra da Estrela. De kamers zijn geweldig, een soort gemeubileerde holen met granieten rotsblok als wanden. Eigenaar Raul serveert een koud biertje, olijven en zoute chips (ook goed voor vermoeide benen). Hij vertelt. Zeven jaar lang zou de bevolking vanuit het hooggelegen Monsanto de Romeinen op afstand hebben kunnen houden. De blinkende haan op de Torre de Lucano won Monsanto in 1938, toen het gehucht werd uitgeroepen tot meest Portugese dorp, hoewel er geen dorp is als Monsanto.

Drankje van Diogo

Onze laatste stop is Idanha-a-Velha, ooit een machtige stad, waar nu de ooievaars paren op resten van een oeroud kerkje. De stad kreeg pas haar huidige naam na de bouw van het ‘nieuwe’ Idanha: Idanha-a-Nova. In nieuw Idanha staat Hotel Idanha. En Diogo, de ondeugende eigenaar van 82, heeft het verwennen in zijn bloed zitten. Niet alleen een zwembad, zelfs een schaatsbaantje liet hij aanleggen, speciaal voor de gasten uit Nederland. ‘Komt en gaat zitten’, zegt hij in bijna perfect Nederlands. We staan nog te hijgen als hij onze fietstassen overpakt en ons mee loodst naar de bar. Na wat gerommel in de barkastjes zet hij twee glazen met een waterig goedje vol ijsblokjes voor ons neer. ‘Goed voor jullie’, zegt hij met een dikke knipoog, jullie geen spierpijn meer. We nemen een slok. Het is geen water maar wodka! Diogo doet alsof zijn neus bloed. ‘Jullie moeten terugkom’, zeg hij. ‘Met vrienden en zonder fiets.’ We beloven het van die vrienden. Maar niet van de fiets. Veel te leuk die fietsverwenrondjes.

Informatie Bikotel fietsroutes Portugal

Er zijn elf Bikotel-routes verspreid over Portugal. Het rondje Naturtejo Geopark start en eindigt in Castelo Branco en heeft als halteplaatsen Ladoeiro, Herdade da Poupa, Salvaterra do extremo, Termas de Monfortinho, Idanha-a-Nova waar je overnacht in Bikotels, die allemaal voorzien van opslagruimte voor fiets (vaak afgesloten), mogelijkheide om kleiding te wassen, koolhydraatrijke maaltijden, reparatieset, kaarten en gps-tracks voor fietsroutes in de omgeving. Extra te boeken: massage, fietsgids, fietshuur + gps, reparatienoodhulp en -transfer, weerbericht.

Je kunt uiteraard ook zelf je fietsroute uitstippelen tussen de Bikotels. Op het rondje Naturtejo GEopark (individueel) fiets je gemiddeld 35 km per dag, op 2 steile klims na (Monsanto en Idanha-a-Nova) is de tocht nergens zwaar. Een aanrader voor wie in het voor- of najaar (hoogzomer erg heet) een relaxed rondje wil fietsen bij aangenaam warme temperaturen. A2Z-Adventures kan voor goede huurfietsen (150€-200€  per week) met versnellingen of e-bikes (250-300€ per week). Kijk op Bikotels > destination > Naturtejo Geopark voor dit en andere fietsrondjes. Voor vluchten op Vliegwinkel  en voor treinadvies op maat op Treinreiswinkel. Reisvoorbeeld: V Lissabon Estation Oriente om 13.24 uur; A Castelo Branco 16.10 uur. Tot slot is er een site met info over het natuurpark langs de Taag.