Wandelroute Reeuwijk Zuid-Holland

Tussen Reeuwijk en Driebruggen liggen vele groene kilometers, nog eens opgeleukt met bruggetjes en overstapjes. Hoe vredig je er nu ook wandelt, eeuwen terug was de spanning hier te snijden. Oprukkende Franse troepen konden alleen worden tegengehouden door het gebied onder water te zetten.

INFORMATIE WANDELROUTE REEUWIJK

Lengte: 18,1 km
Start: TOP Reeuwijkste Hout, Reeuwijkse Houtwal, Reeuwijk (bij Restaurant Mercatu, Verlengde Breevaart 4, Reeuwijk).
Markering: Wandelnetwerk: genummerde knooppunten en rode pijlen.
OV: Bus 178 vanuit Bodegraven, halte Oud Reeuwijkseweg, dan ca 13 min. lopen naar de start.
Horeca: Bij de start: Restaurant Mercatu, mercatu.nl. Driebruggen: Café Custwijc, Laageind 1, cafecustwijc.nl.

Scroll naar beneden voor de routebeschrijving en gps-track van wandelroute Reeuwijkse Plassen.

[1] Dertien Reeuwijkse Plassen
Geen malsgroene lap grond in Nederland die geen turfverleden heeft. Was er geen beter brandbaar spul dan die natte stroken veen? Natuurlijk wel, hout! Maar in de Gouden Eeuw groeiden onze steden, de bedrijvigheid nam een vlucht en de houtvoorraad van Holland (= houtland) raakte op. Maar ook turf (gedroogd veen) bleek een prima brandstof; de veengrond rond Reeuwijk ging op de schop. In de 18e eeuw werkten honderden baggermannen en veenmeiden zich een slag in de rondte en leverden de turf voor bierbrouwerijen, blekerijen en pijpenfabrieken. Zo zijn uiteindelijk de dertien Reeuwijkse Plassen ontstaan.

[2] In het riet.. zie je me niet
Je voortbewegen over die drassige bodem is en was een workout. Net als dat vroeger gebeurde, is hier op de kletsnatte grond tussen het riet een schelpenpad aangelegd op een ondergrond van wilgentenen. Lekker licht en toch stevig. En zo kun je de bloemen en insecten van dichtbij bewonderen. Maar of de grote karekiet het ook fijn vindt …? Die heeft stevig riet nodig om zijn nest in te bouwen. Wel fijn voor deze luidruchtige zanger – krrr krrr kiet kiet – dat er sloten zijn gegraven en bomen zijn gekapt: zo komt er meer ruimte voor riet.

[3] Geen kippen maar karekieten..
De Kippenkade is een smalle kade die naar links en rechts uitkijkt op polders vol weide- en moerasvogels. Die polders zijn een belangrijke schakel in het Europese Natura 2000-netwerk. Samen met Polder Oukoop vormen ze de ecologische verbinding met de Reeuwijkse en de Nieuwkoopse Plassen. Een nieuw ‘wetland’ dat riet- en moerasvogels als roerdomp en karekiet aantrekt.

[4] … en een verdwenen kistje
Aan de Oukoopsedijk 8 staat de oude boerderij Wiltenburg. De tekst op het wapen – ‘Quam parva, nulli cedo’ (‘Al ben ik klein, ik wijk voor niets’) – maakt nieuwsgierig. Een van de eigenaren van de eeuwenoude boerderij (ca. 1637) had het hoog in zijn bol: hij benoemde hoeve en land tot ‘hoge heerlijkheid’, liet er recht spreken en huwelijken sluiten. Een volgende eigenaar, Butter, weigerde zelfs belasting te betalen en wilde van Wiltenburg een onafhankelijk vrijstaatje maken. De basis voor de hoogmoedige plannen waren enkele documenten, opgeborgen in een kistje. En dat kistje … is zoekgeraakt.

[5] Oukoopse Molen, markant en maalvaardig
Al van ver staat hij te lonken, deze wipwatermolen aan de Prinsendijk. Het markante bouwwerk – donkergroene bovenhuis, rietgedekte onderkant – heeft vanaf 1609 polder Negenviertel drooggemalen. Het wiekenkruis kan met het kruirad naar de wind worden gedraaid. De vlucht van de wieken (de afstand tussen de uiteinden van twee wieken) is ruim 23 meter.

[6] Langzaamaan uit de put
Naar rechts kijk je uit over de Put van Kruyt, een particulier natuurgebiedje dat als Natura 2000-gebied de status van moerasreservaat heeft. Er kwamen voorheen allerlei vogelsoorten, van woudaap, grote karekiet en snor tot roerdomp, watersnip en visdief. Tot vijftig jaar terug kon je hier zelfs de visotter spotten. Overmatige bemesting en graafwerk van de muskusrat ondermijnden de gezondheid van de Put en nu zijn het vooral ganzen die er neerstrijken. Toch is er optimisme. Een ‘kuurtje’ van twintig jaar terug – afplaggen van het grasland, aanplant van riet, herstel van de oevers – brengt langzaamaan het oude, gevarieerde leven in de Put terug.

[7] Enkele en Dubbele Wiericke
De acht kilometer lange Enkele Wiericke is net als de Dubbele Wiericke, haar oostelijker gelegen zusje, een oude afwateringsloot. Beide maakten ook deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie: het land tussen de beide Wiericken kon kniehoog onder water worden gezet – handig om de vijand buiten de Hollandse Republiek te houden, zoals de legers van Lodewijk XIV in 1672. Nergens was de inundatiestrook van de waterlinie zo smal als hier – 1,5 km – en dat maakte de linie kwetsbaar. Daarom werd de kade langs de Enkele Wiericke op bevel van Prins Willem III van Oranje opgehoogd tot een dijk; vandaar de naam Prinsendijk. De waterlinie werd nog verder versterkt, maar raakte later in verval. Zwarte bladzijde in de geschiedenis was 16 januari 1794, toen troepen van Napoleon binnentrokken over de watervlakte die toen – zwak puntje in het waterlinieplan – bevroren was.

[8] Polder Lange Weide
In de afgelopen eeuwen is de veenbodem van deze polder wel vier meter gedaald door ontwatering. Een proces dat nog steeds doorgaat, met een kleine centimeter per jaar. Om de boeren te helpen wordt de daling van de veenbodem vertraagd door onderwaterdrainage. Circa 20 centimeter onder het slootpeil liggen infiltratiebuizen (totaal 450 km) die de bodemdaling al met 45% hebben afgeremd. Bijkomende voordelen: nat veen beperkt de CO2-uitstoot én de waterkwaliteit verbetert door beperktere veenafbraak.

[9] Gevaarlijk graafwerk
Langs beide Wiericken wandel je over dijken. Om die stevig en veilig te houden is er in de dijken een houten schot aangebracht: zo wordt voorkomen dat de muskusrat dwars door de dijk gangen gaat graven. Bij al zijn graafwerk verzet een muskusrat maar liefst dertien kruiwagens grond per jaar.

[10] Eyecatcher
De Wierickewachter is in 2017 gebouwd als afsluiting van werkzaamheden aan de dijk: die is versterkt, er is een sloot gegraven met natuurvriendelijke oevers en de bodem is gereinigd. De afgezaagde stammen van drie hoge populieren waarop houten aalscholvers meekijken over de polder zijn een mooie eyecatcher.