Tiengemeten is een Zuid-Hollands eilandje in het Haringvliet. Het ligt recht onder de noord-zuidroute van duizenden trekvogels. Bij bosjes landen die op Tiengemeten om even op te laden. Goed idee!

Vies worden is leuk | Het veer vanaf Nieuwendijk danst op de golven. Het stórmt. Grote grazers op een poster van Natuurmonumenten staren ons aan. #fantastischdecor #fijngewandeld #vieswordenisleuk is de tekst eronder. Dat lijkt ons een goed plan. Lekker struinen door roestbruine ruigtes en glanzende moerassige vlaktes.

• 

• 

• 

• 

Modderschoenen gegarandeerd | Na een stormachtig tochtje gaan we aan wal bij de Margueritahoeve, het onderkomen van Natuurmonumenten. De geschiedenis van Tiengemeten gaat terug tot de 16e eeuw, vertelt een vrijwilliger, toen in het Haringvliet een slikplaat droogviel van tien gemeten, circa vijf hectaren. Door de ene na de andere inpoldering groeide het eiland tot 45 hectaren met 120 bewoners, rietsnijders en vooral boeren. Maar toen de akkers niet genoeg meer opbrachten, besloot men Tiengemeten terug te geven aan de natuur. De dijk werd doorgeprikt, de doorgaande weg omgeturnd tot brede kreek en de bodem deels verlaagd zodat het water uit het Haringvliet het eiland kan overstromen. Modderschoenen gegarandeerd. Het gebeurde allemaal tussen 2005 en 2007.

Fantastisch decor | Het ommetje begint over een grasdijkje met uitzicht tot vér. Dichtbij, tussen het riet, zou de plek zijn waar in de winter reeën heen en weer zwemmen naar Goeree. Zo kwam in 2011 ook de bever aangezwommen en die besloot te blijven. De trots van Tiengemeten is hij, naast sperwer, kiekendief, rietzanger, wintertaling en de duizenden overwinterende eenden, ganzen en foeragerende boomvalken en visarenden. Plus, ‘t is heus, de zeearend. De kolossale roofvogel overwintert op Tiengemeten, waar de storm nog lang niet is gaan liggen. 

Bevers aan de keukentafel | Verderop liggen grazers te herkauwen, de wind woelt door de roodbruine vachten. ‘t Is een fraai plaatje, ‘ondertiteld’ door het gegak van honderden ganzen die tegen de wind in neerstrijken op de grasvelden verderop. Dat is voorbij ‘de sjouw’ – een lange paal met in de top een houten mandje *) – waar de route afbuigt naar knooppunt 36.

• 

• 

• 

• 

Een zompig spoor voert er naar een rood puntdak in de verte. Het is van een oud schafthuisje, half onder water gelopen – vloed in het Haringvliet – waardoor de beloofde beverburcht erachter niet te zien is. Tien burchten telt Tiengemeten en een veelvoud aan bevers. ‘Bij de Irenehoeve zitten ze aan de keukentafel’, had de vrijwilliger gegrapt.

Hij knaagt, velt, sleurt | De volgende burcht ligt voorbij knooppunt 35. Het pad loopt er dood op de ruïne van een aardappelloods. Rondom een wildernis aan populieren. De kreek achter de overwoekerde loods trekt een glanzend breed spoor tot aan grote windmolens in de verte. We zoeken naar houtspaanders, knaag- en glijsporen. Aan winterslapen doet de bever niet. Hij is druk met voorraden aanleggen, trekt baantjes, knaagt, velt en sleurt bomen van wel een meter dik naar zijn honk.

We vervolgen het pad. We lopen langzaam, sluipen bijna, om de ganzen en wintertalingen niet op te jagen. Boven onze hoofden een dappere kiekendief, vleugels in V-vorm, op jacht naar vogels en muizen. Ter hoogte van een eenzame berk slaan we af en beklimmen als toetje de 62 meter hoge Vliedberg, een door boeren aangelegde hoogwater-vluchtplaats voor het vee. Nu staan op de ‘top’ bankjes voor wandelaars. Waar je maar kijkt, overal heb je kans zilverreigers, lepelaars en roerdompen te zien. Zeggen ze. Maar niet als het stormt. In het gouden licht van de ondergaande zon klotsen we terug naar het vasteland.

Informatie Wandelen Tiengemeten korte route

Ligging | Tiengemeten ligt in Zuid-Holland, in het Haringvliet, het water dat Goeree Overflakkee scheidt van Zuid-Beijerland.

Bereikbaarheid | Met trein en bus een mijl op zeven. Vanaf Utrecht totaan veerpont minimaal 2 uur 10 minuten reistijd, 4x overstappen (Rotterdam, Rotterdam Lombardijen, Heinenoord, Zuid-Beijerland). Idem vanuit het zuiden. Eerst treinen naar Rotterdam (of Utrecht), vandaar met bus naar Nieuwendijk veerpont, minimaal 1 uur, 15 minuten reistijd, minimaal 3x overstappen. 

Auto | De veerpont (alleen fietsers en wandelaars) over het Haringvliet vertrekt vanaf Nieuwendijk (navigatie: Nieuwendijk veerpont Zuid-Beijerland). Utrecht – Nieuwendijk is ca 100 km, via de A27, A15, N3, N217 en N491. Vanuit het zuiden volg je de A29 over de Haringvlietbrug en kiest vervolgens de Molendijk naar het veer (met P). De pont naar Tiengemeten doet er ongeveer 10 minuten over. Hij legt aan op een steenworpafstand van het bezoekerscentrum Natuurmonumenten (startpunt wandeling). Naast het bezoekerscentrum ligt het Rien Poortvlietmuseum. 
Adres P/Veerdienst Tiengemeten
Nieuwendijk 1
3284 KR Zuid-Beijerland (ZH)

Veerdienst Tiengemeten | Retourtje Nieuwendijk – Tiengemeten: volwassenen (vanaf 13 jaar): € 6, kinderen van 2 t/m 12 jaar:  € 4, leden Natuurmonumenten € 2,- korting.
Een eigen fiets mag gratis mee op de pont. Op het eiland kun je fietsen huren bij het bezoekerscentrum. Klik hier voor tickets, vaartijden en overige info.

Bezoekerscentrum Natuurmonumenten | Het bezoekerscentrum is van dinsdag tot en met zondag geopend van 10.15 uur tot 16.45 uur.

Horeca | Vlakbij het bezoekerscentrum en de pont vind je Gasterij De Gezusters, open woensdag t/m zondag, 10:15 tot 16:45 uur.

Overnachten| Op de oostpunt van het eiland (niet aan beschreven wandelroute) ligt Tinyparks: een camping met herberg, horeca en soms muziek. Via Tinyparks ook verhuur vakantiewoningen van Buitenleven.

Honden | Mogen mee, maar alleen aangelijnd.

Weetjes

• De naam Tiengemeten komt van gemet (meervoud: gemeten) wat een oude landmaat is voor ruim 0,4 hectare. Een gemet is het oppervlak dat de boer tussen zonsopkomst en zonsondergang kon ploegen. Tiengemeten was ooit 10 gemeten – ca 100 x 400 meter –  dus ruim 4 hectare. Maar door dijkaanleg en plant-/rietaangroei is het eiland gegroeid en meet nu ca 2 x 7 kilometer en heeft een oppervlak van 10,5 hectare, ca 26 gemeten.

• De bever is het grootste knaagdier van Europa. Hij kan 90 centimeter lang worden, met staart erbij 1,20 meter. De burcht die een bever bouwt is een spectaculair onderkomen: een berg takken, stammen, modder en stenen die wel 2 meter hoog en 10 meter in doorsnee kan zijn. De ingang ligt onder water, geen roofdier dat erbij kan. Er is een ‘natte kamer’, waar de bever het water uit zijn vacht schudt, en een ‘droge kamer’, de nestkamer. Die stoffeert hij met houtsnippers.

• De bever heeft een brede, geschubde, horizontaal afgeplatte staart. Bij gevaar slaat hij met die staart op het water om andere bevers te waarschuwen. Met zijn beitelvormige, knetterharde oranje tanden knaagt hij een 25 cm dikke wilg binnen een uurtje of vier door. De oranje kleur van die kekke beiteltanden komt door oranje glazuur dat de tanden extra sterk maakt. De bever is trouwens vegetariër. Hij leeft van kruiden, bloemen, waterplanten, grassen, wortels, takken en bladeren. Het lekkerst vindt hij wilgen en populieren.

Beschrijving korte wandelroute (6 km)

Deze route (Beverroute) van Natuurmonumenten loopt vanaf het bezoekerscentrum door de ‘kom’ (natte middengedeelte) van Tiengemeten. Het pad is deels onverhard. Je volgt knooppunten en soms een rode pijl.

1. Ga vanaf de pont RD ri bezoekerscentrum Natuurmonumenten (Margueritahoeve). Aan de voorzijde staat kp32. Volg ri 34, via rode pijlen langs de hoeve en dan LA, dijkje op of via de verharde weg.

2. Bij kp34 (onderaan dijkje) volg dijk mee met bocht naar rechts ri kp36. Verderop graasgebied in.

Bij kp36 LA ri kp35 (ga even schuin links door het grasland voor een heen en weertje naar het schafthuisje, waarvan je dak (oranje) boven riet uit ziet steken. Erachter ligt grote beverburcht, alleen te zien bij laagwater). Keer terug naar kp36.

3. Bij kp36 kies ri kp35. Bij kp35 kies RD ri kp81 voor een heen en weertje naar De Vliedberg. Keer na De Vliedberg via klinkerpad terug naar 35. Bij kp35 RA en wandel terug naar het bezoekerscentrum/veerpont.