Wandelroute Ilpendam Broek in Waterland Noord-Holland

Deze wandeling vanuit Ilpendam bestaat uit lus A (polder Noordmeer) en lus B (Purmerbos). In de polder kan het gras hoog staan en de wei gevuld met nieuwsgierige koeien. In het broedseizoen is de polder niet toegankelijk. Dan mis je Broek in Waterland, een van de mooiste dorpen van Noord-Holland.

Scroll naar beneden voor de routebeschrijving en gps-track van wandelroute Ilpendam.

INFORMATIE WANDELROUTE ILPENDAM – BROEK IN WATERLAND

Lengte: 11, 13 of 26 km
Start/eindpunt: Het Wapen van Ilpendam, Dorpsstraat 7, 1452 PD Ilpendam.
Markering: Wandelnetwerk Noord-Holland: oranje knooppuntbordjes met gekleurde pijlen en cijfers.
P: In de berm langs Moleneind/De Noord in Ilpendam. Of op parkeerstrook in de Merelstraat. Beide gratis.
OV: Voor de deur van Het Wapen van Ilpendam stopt bus 419 uit Monnickendam (halte Dorpshuis). Langs de N235 stoppen bussen vanuit Amsterdam.
Horeca: Bij de start: Het Wapen van Ilpendam Dorpsstraat 7, 1452 PD Ilpendam, wapenvanilpendam.nl. Broek in Waterland: Koster en de kerk, horeca in/op terras Broeker Kerk (beperkt geopend).
Broedseizoen: De paden door de polder van lus A zijn in het broedseizoen (15 maart-15 juni) niet toegankelijk.
Tip: De route is eenvoudig op te splitsen in kortere lussen (zie de routebeschrijving.

[1] Ilpendam, veel bekijks
Eeuwen terug (12e eeuw) werd in het riviertje de Ilp een dam aangelegd die het achterland moest beschermen tegen het opdringerige Purmermeer. Bij de dam streken boeren en vissers neer en zo ontstond het dorpje Ilpendam. In 1622 was de gevaarlijke binnenzee drooggelegd en verdween de visserij. Later ontdekten forenzen het dorp. Net als skaters, fietsers, kanoërs, suppers en wandelaars. En zo kan het gebeuren dat er op een zonnige zondag geen plekje meer vrij is op het terras van café Het Wapen van Ilpendam.

[2] Slot Ilpendam
Als een fata morgana in een ‘woestijn’ van groen gras – zo ligt deze kolossale stolpboerderij erbij. Al eeuwen terug was deze plek in de Purmer populair. Rond 1622 verrees er een herenhuis, slot Ilpenstein. Een van de heren was Frans Banning Cocq, die als kapitein van de Amsterdamse schutterij door Rembrandt op de Nachtwacht is vereeuwigd. Het slot is in 1872 afgebroken. En toen kwam er ruimte in de zee aan ruimte voor een ander stulpje.

[3] Polder de Purmer en de waterwolf
Polder de Purmer was vroeger een binnenzee met eb en vloed, golfslag en stroming. De waterwolf slokte zo veel land op, dat inpoldering een steeds beter plan leek. In 1622 viel de polder droog, dat wil zeggen: zo goed als …

[4] Badkuip polder Noordmeer
Wandelend over de ringdijk rond de diepgelegen polder snap je waarom die wel de badkuip wordt genoemd. De kleine polder heeft zelfs de vórm van een badkuip. Tot 2019 kon je via de grassige ringdijk helemaal rondom wandelen. Nu doorkruis je de polder over een kaarsrecht asfaltpad. Het voordeel: bijna twee kilometer lang kun je kieviten, kluten, tureluurs en grutto’s spotten, zonder te struikelen. Op het diepste puntje van de badkuip, -5 meter, passeer je de eenzame hoeve De Balije.

[5] Broek in Waterland, stoer en sierlijk
Je zou het niet zeggen als je de pastelkleurige gevels van Broek in Waterland bekijkt. Met huizen die kopje onder gaan in hun eigen bloementuinen. Toch is Broek in Waterland van oorsprong een stoer schippersdorp. In de 18e eeuw woonden er haringvissers, walvisvaarders, reders en kooplieden. Velen daarvan vertrokken halverwege de 17e eeuw naar het rijke Amsterdam, maar het kapitaal dat ze hadden vergaard is nog af te lezen aan hun fraaie huizen. Vaak zijn die van hout – vanwege het lichtere gewicht op de drassige bodem – in pastelkleuren grijs, geel, groen en blauw en voorzien van sierlijke gevels.

[6] Het Purmerbos, een jonkie
Het Purmerbos is een jong loofbos, in 1988 aangeplant op weide- en akkerland. Er slingeren smalle wandelpaadjes langs populieren, essen, eiken, beuken en bermen vol varens. Dankzij de vruchtbare kleigrond groeien die als kool. Onder de varens ook zeldzame soorten als de geschubde mannetjesvaren en de smalle ijzervaren. Groot wild komt er in het Purmerbos niet voor, wel allerlei klein grut: de zeldzame noordse woelmuis, en, ietsje groter, vos en hermelijn.

[7] Stop de stolpsloop!
Ze vallen op langs deze wandeling: daken van riet of rode dakpannen die hoog als een piramide uittorenen boven het groen. Zo’n vijfduizend stolpboerderijen resten nog in Noord-Holland, maar de sloop slaat hard toe: afgelopen vijf jaar verdwenen meer dan honderd stolpen voor de aanleg van nieuwe wegen en stadsuitbreidingen. Daarom roept de Boerderijenstichting op zuinig te zijn op stolpen. Het vierkante fundament met piramidevormig dak leent zich prima voor werken en wonen onder één dak. Net als vroeger toen mens, dier, hooi en werktuigen er samen in hokten. Kortom, de stolp is multifunctioneel én duurzaam: stop de sloop!